De Kleine Prins, temmen
De Kleine Prins, temmen in hoofdstuk XXI
(...) „Wat betekent ‚temmen‘?“
„Je komt niet van hier,“ zei de vos, „wat zoek je?“
„Ik zoek de mensen,“ zei de kleine prins. „Wat betekent ‚temmen‘?“
„De mensen,“ zei de vos, „ze hebben geweren en ze jagen. Dat is nogal vervelend! Ze houden ook kippen. Dat is hun enige belang. Zoek je kippen?“
„Nee,“ zei de kleine prins. „Ik zoek vrienden. Wat betekent ‚temmen‘?“
„Dat is een vergeten ding. Het betekent: ‚Band scheppen‘.“
„Band scheppen?“
„Ja, natuurlijk,“ zei de vos. „Je bent voor mij nog maar een klein jongetje zoals honderdduizend andere jongetjes. Ik heb je niet nodig en jij hebt mij ook niet nodig. Ik ben voor jou slechts een vos, zoals honderdduizend andere vossen. Maar als je me temt, zullen we elkaar nodig hebben. Jij zult voor mij uniek in de wereld zijn. Ik zal voor jou uniek in de wereld zijn...“ (...)
„Vaarwel,“ zei de vos. „Hier is mijn geheim. Het is heel eenvoudig: Je ziet alleen goed met het hart. Het essentiële is onzichtbaar voor de ogen.“
„Het essentiële is onzichtbaar voor de ogen,“ herhaalde de kleine prins, om het zich te herinneren.
„Het is de tijd die je aan je roos hebt besteed, die je roos zo belangrijk maakt. De mensen zijn deze waarheid vergeten, maar jij mag het niet vergeten.“
„Het is de tijd die ik aan mijn roos heb besteed...“ zei de kleine prins, om het zich te herinneren.
„De mensen zijn deze waarheid vergeten,“ zei de vos. „Maar jij mag het niet vergeten. Jij bent voor altijd verantwoordelijk voor wat je hebt getemd. Jij bent verantwoordelijk voor jouw roos...“
„Ik ben verantwoordelijk voor mijn roos...“ herhaalde de kleine prins, om het zich te herinneren. (...)
Temmen: goed om te weten
Definitie uit woordenboeken: van het Latijn „Appivitiare“
Overgankelijk werkwoord, dat betekent „Minder wild maken“ in de zin van een dier, „Socialer maken“ in de zin van een persoon. Ook in de zin van geleidelijk betoveren.
Synoniemen van temmen: vertrouwd maken, wennen, harmoniseren, wijzer worden, verstandiger worden...
Temmen, analyse van het fragment in De Kleine Prins
De ontmoeting met de vos en de ontdekking van het geheim vindt plaats in hoofdstuk XXI. Een sleutelmoment met de boodschap die Antoine de Saint-Exupéry het dierbaarst is.
De auteur toont in tijden van oorlog de mensen humanistische en universele waarden in een sprookje in plaats van een filosofisch werk. Hij kiest hiervoor een vos als boodschapper en hoeder van het geheim dat de kleine prins zoekt. Deze ontmoeting betekent voor de kleine prins het overwinnen van eenzaamheid en het ervaren van het temmen, dat hem het geheim onthult en hem een nieuwe zin in het leven geeft, door zijn liefde voor de roos te laten bloeien. Deze ontmoeting lijkt buiten tijd en ruimte plaats te vinden.
Er ontstaat een echte dialoog tussen de twee personages die elkaar intuïtief begrijpen. Net als de kleine prins beantwoordt de vos vaak niet de vragen die hem worden gesteld. Ook hij spreekt in zijn eigen logica, die een onverwachte wijsheid weerspiegelt. Beiden zoeken een vriend om hun leven, gekenmerkt door eenzaamheid, op te vrolijken: „Kom en speel met mij“, zegt de kleine prins. „Als je een vriend wilt, tem me!“, zegt de vos.
De les van het temmen: men moet geduldig zijn, en om de ander minder schuw te maken, moet men de ander de tijd geven om zich op de ontmoeting voor te bereiden. De sleutel tot geluk is ook het leren omgaan met pijn, wat het leven een nieuwe dimensie geeft.
De reis van de kleine prins: Het eerste bezoek aan de rozentuin had hem enorm teleurgesteld: hij beoordeelde zijn bloem naar wat ze uiterlijk vertoonde en merkte dat ze niet „uniek in de wereld“ was. De kleine prins zag alleen met zijn ogen, zijn blik bleef aan de oppervlakte van de dingen hangen. Door de vos begrijpt de kleine prins het geheim van menselijke relaties: „Je ziet alleen goed met het hart. Het essentiële is onzichtbaar voor de ogen.“ Liefde en vriendschap worden niet gemeten aan de uiterlijke schoonheid van de geliefde persoon of het geliefde ding, maar aan hun innerlijke rijkdom, het domein van het onzichtbare en het rijk van het hart. De kleine prins wordt dus helderziend: hij weet nu dat het niet de innerlijke kwaliteiten van zijn bloem zijn die haar uniek maken, maar al zijn inspanningen om haar zijn liefde te tonen: de innerlijke rijkdom is dus de vrucht van de toewijding en de uitwisseling, die de verantwoordelijkheid in elke relatie wortelt.
Het gekozen moment voor het onthullen van het geheim aan de kleine prins
Na het bezoek van de kleine prins aan de rozentuin kiest de vos dit moment om uit te drukken wat de kleine prins al intuïtief heeft begrepen. Het kind zet de laatste stap door de verantwoordelijkheid voor zijn bloem te erkennen. Zo wordt zijn haastige vertrek in twijfel getrokken, terwijl zijn terugkeer een noodzaak wordt, ongeacht de prijs.
Antoine de Saint-Exupéry benadrukt dat de mens zulke waarheden alleen door ervaring kan bereiken. Het is dus niet het intellect dat hem de weg opent naar zo'n inzicht, maar het hart en de intuïtie: „Kennen is niet bewijzen, noch uitleggen, het is zien. Maar om te zien, moet men deelnemen“ (Oorlogsvlieger, A. de Saint-Exupéry, p. 54).